Streszczenia i opracowania lektur szkolnych klp klp.pl
W 1876 roku amerykański pisarz, Mark Twain, ukończył powieść: „Przygody Tomka Sawyera”, którą adresował przede wszystkim do dzieci i młodzieży. Głównym bohaterem utworu uczynił inteligentnego i niezwykle zaradnego urwisa, który nieustannie szuka wrażeń i ma głowę pełną pomysłów, które zawsze realizuje. Książka, napisana wartkim i barwnym językiem, oddawała dość wiernie realia ówczesnego życia, a dodatkowym jej walorem był wątek kryminalny. Świat przedstawiony w dziele to świat dziecięcej wyobraźni, dziecięcej zabawy i beztroskich chwil wolności. Powieść, trzymająca w napięciu i jednocześnie pełna humoru, szybko zyskała rzeszę czytelników, a Twain w latach następnych napisał jeszcze trzy utwory, będące kontynuacją przygód Tomka Sawyera.

Do dziś „Przygody Tomka Sawyera” cieszą się popularnością i poczytnością wśród młodych czytelników na całym świecie. Na jej podstawie nakręcono kilka filmów i na stałe została wpisana do kanonu literatury dziecięcej, rozsławiając nazwisko swojego twórcy.

Geneza powstania powieści Marka Twaina


W 1876 roku Mark Twain napisał powieść, skierowaną do dzieci i młodzieży, której bohaterem uczynił roztropnego urwisa, Tomka Sawyera. Utwór był swoistym powrotem pisarza do czasów dzieciństwa, beztroskich zabaw, a świat przedstawiony ukazany został z perspektywy dziecka. Pierwowzorem fikcyjnego miasteczka St. Petersburg było miasto Hannibal, w którym dorastał autor. W latach następnych Mark Twain chętnie powracał do swych dziecięcych bohaterów, których wykreował w „Przygodach Tomka Sawyera” i kontynuował ich przygody w kolejnych dziełach. Ostatecznie na cykl powieści o Tomku złożyły się cztery książki: wspomniane już „Przygody Tomka Sawyera”, „Przygody Hucka Finna” (1884), w której Tomek występuje jako postać drugoplanowa, „Tomek Sawyer za granicą” (1894) i „Tomek Sawyer detektywem” (1896).

„Przygody Tomka Sawyera” rozsławiły nazwisko pisarza na całym świecie i weszły do kanonu literatury dziecięcej. Pierwszy polski przekład powieści ukazał się w roku 1901.

Artyzm „Przygód Tomka Sawyera”


Utwór Marka Twaina „Przygody Tomka Sawyera” można zaliczyć do gatunku powieści przygodowej z elementami kryminału. Akcja dzieła jest wartka, pełna zaskakujących zwrotów, a w ciąg przygód głównego bohatera wpisany został wątek, dotyczący morderstwa doktora Robinsona. Czas akcji nie jest dokładnie sprecyzowany i jest to opowieść o dzieciństwie bohaterów, którzy – w chwili, kiedy narrator rozpoczyna swą historię – są już dorośli. Przedstawione wydarzenia uporządkowane są chronologicznie i obejmują kilka tygodni z życia Tomka Sawyera.

Narrator powieści jest wszechobecny i wszechwiedzący, zachowuje dystans do świata przedstawionego, lecz jednocześnie doskonale zna swych bohaterów i relacjonuje ich przeżycia z pozycji obserwatora. Swoją obecność najwyraźniej zaznacza w krótkim zakończeniu, w którym wyjaśnia, dlaczego właśnie w tym momencie przerywa opowieść i informuje odbiorców, że jego bohaterowie są już dorośli i wiodą szczęśliwe życie. W toku narracji została wykorzystana mowa niezależna, pozornie zależna i zależna.

Bohaterowie dzieła scharakteryzowani są w sposób bezpośredni – przez narratora oraz pośredni, a czytelnik w dużej mierze poznaje ich poprzez ich działania i wypowiedzi. Kreacja postaci jest szczegółowa, a autor doskonale oddał psychikę dzieci, ukazując świat widziany z ich perspektywy.

Język powieści jest prosty, niezwykle barwny i wartki, dostosowany do odbioru przez najmłodszych czytelników. Ważnym elementem kompozycyjnym utworu jest komizm sytuacyjny, postaci i słowny, za pomocą którego autor przedstawia bohaterów i łagodzi chwile grozy. „Przygody Tomka Sawyera” zabarwione zostały dodatkowo dość wiernie oddaną obyczajowością ówczesnego życia w Ameryce, wiarą w zabobony i przesądy.

Ekranizacje „Przygód Tomka Sawyera”


Na podstawie powieści Marka Twaina: „Przygody Tomka Sawyera” powstało kilkanaście ekranizacji filmowych. Do najważniejszych z nich można zaliczyć:

  • Film z roku 1907, będący pierwszą, niemą ekranizacją powieści, wyprodukowaną przez studio „Paramount”. W roku 1917 powstała kolejna wersja „Przygód Tomka Sawyera”, również niema, w reżyserii Williama Desmonda Taylora. W tytułowej roli wystąpił Jack Pickford.

  • 17 lutego 1938 roku odbyła się światowa premiera „Przygód Tomka Sawyera” w reżyserii Normana Tauroga i George’a Cukora. W rolę tytułowego bohatera wcielił się Tommy Kelly. Film otrzymał nominację do Oscara za najlepszą scenografię.

  • W 1947 roku ukazała się radziecka ekranizacja powieści Marka Twaina w reżyserii Lazara Frenkela. W 1981 roku Rosjanie dokonali kolejnej ekranizacji „Przygód Tomka Sawyera”, lecz tym razem na postawie powieści powstał serial telewizyjny.

  • 14 marca 1973 roku odbyła się światowa premiera musicalu na postawie „Przygód Tomka Sawyera”, w reżyserii Dona Taylora. W roli Becky Thatcher wystąpiła Jodie Foster. Musical był nominowany do Oscara w kategorii: „Najlepsza scenografia” oraz „Najlepsze kostiumy” oraz do nagrody Złotego Globu w kategorii „Najlepsza komedia lub musical”.

  • W 1980 roku powstała animowana wersja powieści Marka Twaina. Był to serial telewizyjny, liczący 49 odcinków.

  • W 1995 roku odbyła się premiera filmu na podstawie „Przygód Tomka Sawyera” w reżyserii Petera Hewitta. W roli tytułowego bohatera wystąpił Jonathan Taylor Thomas. Film nie jest wierną ekranizacją powieści Marka Twaina, a jego twórcy zaczerpnęli z książki jedynie główne wątki.

  • Z roku 1998 pochodzi najnowsza ekranizacja „Przygód Tomka Sawyera” w reżyserii Adama Weissmana. Akcja została przeniesiona w czasy współczesne, a z powieści Twaina twórcy filmu zaczerpnęli jedynie imiona i nazwiska głównych bohaterów.

  • W 2000 roku powstała animowana wersja powieści, a jej bohaterowie zostali przeniesieni do świata zwierząt.


  • Recenzja książki „Przygody Tomka Sawyera”


    „Przygody Tomka Sawyera”, autorstwa Marka Twaina, to powieść skierowana przede wszystkim do najmłodszych czytelników, lecz równie chętnie sięgnie po nią zarówno młodzież, jak i dorośli.

    Akcja utworu przenosi czytelników do sennego, amerykańskiego miasteczka St. Petersburg, pod koniec XIX wieku i doskonale oddaje atmosferę ówczesnego życia. Na plan pierwszy już od pierwszego rozdziału wysuwa się postać tytułowego bohatera – sympatycznego łobuziaka, który marzy o zostaniu bohaterem i nieustannie wpada w tarapaty, lecz dzięki swojej pomysłowości zawsze wychodzi cało z opresji i przeżywa wspaniałe, choć czasami niebezpieczne, przygody. Dzieło, utrzymane w konwencji powieści przygodowej, napisane jest prostym językiem, zaskakuje nagłymi zwrotami akcji i zawiera elementy kryminalne. Mark Twain stworzył doskonałe i niezwykle barwne postacie, ukazując świat widziany oczami dziecka – świat, w którym nauka jest koniecznością, a czas wolny to okazja do szukania skarbów, ucieczki z domu czy też sprawdzenia sposobu na usuwanie brodawek. Powieść trzyma w napięciu, lecz jednocześnie wywołuje uśmiech, dzięki komizmowi sytuacyjnemu, którym pisarz nieco łagodził chwile grozy.

    Powieść o przygodach Tomka jest godna uwagi i naprawdę warto ją przeczytać. Dla najmłodszego czytelnika to książka o wspaniałych przygodach, których można pozazdrościć głównemu bohaterowi, a dla dorosłych to powrót do czasów dzieciństwa, beztroski i wesołych zabaw.

    Nocna wyprawa Tomka Sawyera - opis przygody


    W nocy, na wyspie, kiedy przyjaciele - Joe oraz Huck - zasnęli, Tomasz zachowując należytą ostrożność, podpełzł do ogniska i napisał coś na dwóch kawałkach kory. Potem zabrał kapelusz Joego i ruszył w drogę. W kilka minut później przedostał się do łódki, przyczepionej do zacumowanego parostatku i ukrył się w niej. Wkrótce prom odpłynął w stronę miasteczka i Tomek z radością pomyślał, że jego plan się powiódł. Szybko przebiegł pustymi uliczkami i znalazł się na tyłach domu ciotki.

    Podkradł się do przybudówki i zajrzał przez okno do pokoju, w którym paliło się światło. W pomieszczeniu dostrzegł ciotkę Polly, Mary, Sida i matkę Joego. Zdołał wejść do domu i ukrył się pod łóżkiem, przysłuchując się ich rozmowie. Kobiety płacząc, wspominały chłopców. Tomek również zaczął popłakiwać, bardziej z żalu nad swoim losem niż ze współczucia. Z rozmowy wynikało, że chłopcy utonęli podczas kąpieli i jeśli w ciągu tygodnia nie odnajdą się ich zwłoki, to w niedzielę zostanie odprawione nabożeństwo żałobne. Chłopiec wzdrygnął się na samą myśl o tym.

    Pani Harper pożegnała się i wyszła, a ciotka Polly zaczęła modlić się za swojego wychowanka. Kiedy poszła spać, Tomek po cichu wyszedł z kryjówki i położył zwitek kory obok świecy. Przez chwilę zastanawiał się, po czym uśmiechnął się, schował korę do kieszeni i szybko opuścił dom. Wrócił na miejsce postoju parostatku, odwiązał jedną z łódek i popłynął na wyspę. Do obozu wrócił zmęczony w chwili, kiedy Joe wyjaśniał Huckowi, że ich przyjaciel nigdy by nie zdezerterował. Podczas śniadania opowiedział o swoich przygodach, po czym pogrążył się we śnie.

    Życie mieszkańców „Przygód Tomka Sawyera”


    Mark Twain w powieści „Przygody Tomka Sawyera” ukazał życie i obyczajowość mieszkańców niewielkiego amerykańskiego miasteczka St. Petersburg pod koniec XIX wieku.

    Życie mieszkańców St. Petersburga upływa sennie i spokojnie, bez większych wrażeń i emocji. Dorośli zajmują się pracą, żyją w zgodzie i są wobec siebie życzliwi, chętni do pomocy i wsparcia. Dzieci uczęszczają do szkoły i szkółki niedzielnej, a największym utrapieniem matek jest Huckleberry Finn, mały włóczęga, podziwiany i naśladowany przez większość dzieci. Ważnymi wydarzeniami w ich życiu są wizyty ważnych osobistości, których przyjmują z honorami. Co niedzielę czynnie uczestniczą w nabożeństwie. Niezwykle ważne jest dla nich poczucie wspólnoty – w poszukiwaniach Tomka i Becky biorą udział wszyscy, starając się wesprzeć zrozpaczonych rodziców dziewczynki i ciotkę Polly.

    Senną atmosferę miasteczka burzą sporadyczne, nieprzewidziane wydarzenia, takie jak morderstwo, którego świadkiem jest Tomek Sawyer i Huck Finn czy też rozprawa przeciwko Muffowi Potterowi, na której zjawiają się niemal wszyscy mieszkańcy.

    Życie mieszkańców St. Petersburga ukazane zostało pośrednio i pobieżnie, jako swoiste tło do przygód Tomka Sawyera.

    Radość z życia Tomka Sawyera


    Głównym bohaterem powieści Marka Twaina jest Tomek Sawyer – chłopiec wyróżniający się ogromną ciekawością świata, rezolutnością, przebiegłością i inteligencją. Malec marzył o wielkich przygodach i potrafił czerpać prawdziwą radość z życia.

    Tomek nie uchodził za wzór chłopięcych cnót i był utrapieniem dla swojej opiekunki, ciotki Polly. Wśród mieszkańców zyskał miano łobuziaka, skorego do różnorodnych wybryków. Zawsze miał głowę pełną nowych pomysłów i starał się czerpać przyjemność z życia. Z trudem akceptował zasady, jakie narzucali mu dorośli, a które postrzegał jako ograniczanie jego poczucia wolności i niezależności. Nie lubił uczęszczać do szkoły, często wagarował i szukał rozmaitych sposobów, aby unikać kar, które wymierzała mu ciotka. Był dzieckiem niezwykle wrażliwym, czasami rozczulał się nad sobą, a wówczas wydawało mu się, że świat jest pusty i zły. Każdą porażkę lub przykrość przeżywał boleśnie, lecz szybko zapominał o zmartwieniach, skupiając się na nowych wyzwaniach i pomysłach. Taka właśnie postawa życiowa sprawiała, że odczuwał radość życia i nieustannie poszukiwał nowych wrażeń.

    Tomek był chłopcem, który potrafił czerpać radość z życia. Marzył o wielkich czynach, o byciu bohaterem i nie poprzestawał wyłącznie na marzeniach. Ciekawość świata i żądza przygód sprawiały, że nie potrafił być posłusznym i dobrze ułożonym chłopcem, na jakiego starała się wychować go ciotka Polly. Nie potrafił i nie chciał wieść nudnego, monotonnego życia, przez co popadał w tarapaty, ale to właśnie one sprawiały, że czuł się szczęśliwym. Niebezpieczeństwa były dla niego wyzwaniem, z którymi zawsze musiał się zmierzyć i z których zawsze udawało mu się wyjść cało.

    Postawa życiowa Tomka Sawyera, jego chęć uczestniczenia we wszystkim, co wiązało się z przygodą i zaspokajało jego ciekawość sprawiały, że jego życie było pełne radości i satysfakcji.

    Mark Twain – biografia


    Mark Twain (pisarz, eseista, wykładowca) to pseudonim artystyczny Samuela Langhorne’a Clemensa, jednego z najbardziej znanych pisarzy amerykańskich, który zasłynął jako twórca niezapomnianej i uwielbianej przez kolejne pokolenia postaci urwisa Tomka Sawyera. Do dziś uważany jest za autora, który w swych dziełach najpełniej oddał swoisty charakter amerykańskiego humoru oraz znacząco wpłynął na kształt amerykańskiej literatury.

    Twain urodził się 30 listopada 1835 roku w niewielkiej miejscowości Floryda w stanie Missouri. Był szóstym dzieckiem Jane Lampton i Johna Marschalla Clemensa. W 1939 roku rodzina Clemensów przeniosła się do portowego miasta Hannibal na Południu Stanów Zjednoczonych i zamieszkała przy Hill Street. Miasteczko, położone nad brzegiem rzeki Missisipi, stało się pierwowzorem fikcyjnego miasta St. Petersburg, w którym rozgrywała się akcja cyklu powieści o Tomku Sawyerze. W 1847 zmarł John Clemens, co znacznie pogorszyło sytuację finansową rodziny. Zaledwie dwunastoletni Samuel musiał porzucić szkołę, kończąc zaledwie pięć klas i rozpoczął pracę. podejmował się licznych zajęć, pracując między innymi w lokalnej gazecie „Hannibal Courier” jako rzemieślnik w drukarni. Po latach tak wspominał swoją pracę: „I tak stałem się gazeciarzem, nienawidziłem tego robić, lecz nie mogłem znaleźć innej pracy, która byłaby dobrze płatna”. W okresie tym powstały pierwsze opowiadania Twaina: „A Gallant Fireman” (1851) i „The Dandy Frightening the Squatter” (1852).

    W 1857 roku, młody pisarz, po licznych podróżach i pracach, których podejmował się w Nowym Jorku i Filadelfii, osiadł w St. Louis. Rok później uzyskał licencję pilota statku i otrzymał zatrudnienie na niewielkim handlowym parowcu, kursującym pomiędzy St. Louis a Nowym Orleanem. Praca ta szybko stała się pasją Twaina i zaowocowała swoistym uwielbieniem do drugiej najdłuższej rzeki świata, Missisipi, a kilkanaście lat później została opisana w autobiografii „Życie na Missisipi” (1883). Z okresu tego pochodzi także pseudonim pisarza, który zaczerpnął z żargonu pilotów – zwrot „mark twain” oznaczało „dwa sążnie głębokości”. Od roku 1863 frazę tę Samuel Clemens przyjął jako swoje imię i nazwisko, pod którym zyskał międzynarodową sławę. W roku 1858 podczas eksplozji parowca „Pensylwania” zginął jego młodszy brat, Henry. Tragiczne zdarzenie oraz życie na statku decydująco wpłynęły na sposób, w jaki Twain opisywał świat w swoich dziełach, kładąc szczególny nacisk na autentyzm opisu miejsc i zjawisk oraz na analizę przeżyć i psychiki bohaterów.

    Wybuch wojny secesyjnej w roku 1861 znacznie ograniczył podróże po Missisipi. W wieku dwudziestu sześciu lat Mark Twain przeniósł się znad rzeki na rozległą pustynną dolinę i zamieszkał wraz z bratem Orionem w okolicy górniczego miasta Carson. Tu rozpoczął się kolejny etap życia pisarza. Swoje doświadczenia i wrażenia z podróży dyliżansem oraz pociągiem opisał w powieści „Pod gołym niebem” (1872). W 1864 roku pracował w kopalni Jackass Hill w Kalifornii. Podjął również współpracę z licznymi czasopismami, w których ukazywały się jego publikacje i sprawozdania: „Terrotorial Enterprise”, „The Alta Califorian”, „San Francisci Morning Call”, „Sacramento Union” i „The Galaxy”. Odbył również wiele podróży po amerykańskich miastach, podczas których zawarł znajomość ze znanymi w kraju osobistościami.

    Poznał między innymi: Fredericka Douglasa – rzecznika i obrońcę praw czarnoskórych w Ameryce, Harrier Beecher-Stowe – pisarkę i działaczkę społeczną, autorkę „Chaty wuja Toma”, Charlesa Dickensa – angielskiego powieściopisarza. Zwiedził również różne kraje europejskie, Ziemię Świętą i Hawaje. Z okresu tego pochodzą krótkie opowiadania „Advice for Little Girls” (1867) i „The Celebrated Jumping Frog of Calavaras County” (1867). W roku 1870 poślubił Olivię „Livy” Langdon. Wkrótce na świat przyszło czworo ich dzieci.

    Życie rodzinne pisarza było trudne i zmieniło się w pasmo nieszczęść – trójka jego dzieci nie dożyła dwudziestego roku życia, a córka Jane zmarła w 1909 roku. Mimo licznych podróży Mark Twain w 1874 roku wybudował dla swojej rodziny dom w Hartford w stanie Connecticut. Tam zasiadł do pracy nad kilkunastoma opowiadaniami oraz nad powieścią dla dzieci i młodzieży: „Przygody Tomka Sawyera”. Podjął również współpracę z Charlesem Dudleyem Warnerem, która zaowocowała w 1873 roku powieścią „Pozłacany wiek”. W 1880 powstała „Włóczęga za granicą”, zainspirowana podróżą pisarza do Włoch i Niemiec, a dwa lata później ukazała się powieść „Książę i żebrak”.

    Przyjaźń z Teslą – wynalazcą i inżynierem zainspirowała Twaina do napisania „Jankesa na dworze króla Artura” (1889) i stworzenia postaci Hanka Morgana – podróżnika w czasie. Lata te to również okres wzmożonych podróży i pracy jako wykładowca na amerykańskich uczelniach, za którą w 1888 roku został uhonorowany tytułem „Master of Art” na Uniwersytecie Yale.

    Pisarz zmarł 21 kwietnia 1910 w Redding, stan Connecticut.



    Mapa serwisu: